Moc pochwały — czyli rozsądne chwalenie dziecka.
wtorek, 07.03.2023
Przejdź do wpisu Moc pochwały — czyli rozsądne chwalenie dziecka.

Dzieciństwo to czas, w którym mały człowiek uczy się, jak odpowiednio postępować. Niezbędnym do tego elementem są wskazówki przekazane przez rodziców. Niewątpliwie, znacznie łatwiej jest nam zauważyć i zwrócić uwagę na to, co nam nie odpowiada, co nas denerwuje, niż na to, co wzbudza nasz podziw. Warto uświadomić sobie, jak ważne w wychowywaniu dzieci, są pozytywne komunikaty.Pochwały i zachęty kształtują pozytywną samoocenę dziecka, wzmacniają jego poczucie własnej wartości, dodają wiary we własne możliwości, pomagają lepiej radzić sobie z problemami, dają poczucie bezpieczeństwa. Naturalnym jest, iż lubimy gdy ktoś nas docenia, zauważa, kocha. Podobnie dzieci – bardzo potrzebują uwagi swoich rodziców i domagają się jej różnymi sposobami.

Bardzo często zdarza się, że gdy dziecko zachowuje się poprawnie, rodzice prawie nie zwracają na nie uwagi. Zajmują się swoimi sprawami, a dopiero kiedy dziecko zaczyna się zachowywać nie tak, jakby tego oczekiwali kierują na nie swoją uwagę. Nieświadomie utrwalamy wówczas takie zachowania dzieci. Dzieci reagują bowiem według zasady: „lepiej być skrzyczanym i pouczonym, niż ignorowanym”. Dla dziecka taka sytuacja jest często niezrozumiała – rodzice poświęcają mu swoją uwagę tylko wtedy, kiedy „nabroi” lub zachowuje się nie tak, jak tego oczekiwano. Należy pamiętać, że chwalenie dziecka w codziennych, zwykłych sytuacjach i czynnościach, poświęcenie mu uwagi, gdy jest spokojne, ciche i zachowuje się właściwie — to ważne kroki na drodze do sukcesów wychowawczych. Wbrew pozorom dziecko, które jest nagradzane i chwalone stara się być jeszcze lepsze. Jeśli doświadcza jedynie nieustannej krytyki dochodzi do wniosku, iż jego wysiłki nie mają sensu, a ono samo jest nic nie warte.

 

Jak skutecznie chwalić dziecko?

Aby chwalenie było skuteczne:

  1. Kieruj pochwały na konkretne zachowania warte tego (np. „Jak dokładnie posprzątałeś te zabawki”, „Cieszę się, że umiesz sama umyć zęby”) , nie stosuj pochwał ogólnych (typu: „Jesteś bardzo grzeczny” — bycie grzecznym może mieć różne znaczenie).
  2. Chwal za to, co jest dla dziecka ważne lub trudne, co podkreśla jego postępy, samodzielność, „dorosłość”.
  3. Podpowiedz dziecku, jeśli samo nie potrafi osiągnąć celu, znaleźć rozwiązania, ale nie wyręczaj go.
  4. Nagradzaj dziecko za dobre zachowanie.
  5. Dostrzegaj i chwal każdy krok, nawet mały, na drodze ku pożądanemu zachowaniu.
  6. Pochwal dziecko, kiedy zaprzestało negatywnego zachowania.
  7. Doceniaj nie tylko rezultaty, ale też włożoną w nie pracę i okazane chęci.
  8. Nie chwal wszystkiego bezkrytycznie.

Chwaląc, pamiętaj:
1. Opisz, co widzisz – np. „Widzę misie poukładane na półce i klocki w pudełkach”,
2. Opisz, co czujesz – np. „Przyjemnie jest wejść do twojego pokoju i zobaczyć porządek”,
3. Podsumuj godne pochwały zachowanie dziecka – np. „Cieszę się, że potrafisz sam uporządkować swoje zabawki”.

Pułapki i szanse dobrej pochwały:
1. Gdy oceniamy zachowanie lub twórczość dziecka mówiąc „ładnie, ślicznie, pięknie” dziecko nie wie co tak naprawdę nam się podoba. Ważne, żeby nasza pochwała była opisowa i szczegółowa, a nie ogólna. Dzięki temu dziecko zobaczy, że jesteśmy naprawdę nim zainteresowani.
2. Unikaj takiej pochwały, w której ukryte jest przypomnienie wcześniejszego niepowodzenia dziecka – np. „ No widzisz – jak chcesz, to potrafisz”,
3. Rujnuje naszą pochwałę wyraz „ale” – np. „ Cieszę się, że posprzątałeś swój pokój, ale szkoda, że ubrania nadal leżą na krześle”,
4. Oprócz komunikatów typu  „Jestem z ciebie taka dumna”, powiedz także: „Możesz być z siebie dumny” – dziecko wtedy nabiera pewności siebie.

Materiały źródłowe:

  1. Faber A., Mazlish E. (2001),Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały, jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły, Media Rodzina.
  2. Trąbińska-Haduch M. (2009), Pochwały mają moc!, „Bliżej Przedszkola” nr 11.98.
  3. https://rodzice.fdds.pl

 

Opracowała: Karolina Mach